اسید فسفریک

ادیت متن برای تست

اسید فسفریک با غلظت 85% یکی از اسیدهای رایج در صنایع شیمیایی و آزمایشگاه های تحقیقاتی است. محلول این اسید، بی رنگ و بی بو و غیر فرار است. اگر چه این اسید در دسته مواد شیمیایی خطرناک قرار نمی گیرد اما اسیدیته این محلول به قدری است که می تواند موجب خوردگی شود. جرم مولکولی این ترکیب شیمیایی برابر با 98 گرم بر مول است؛ چگالی آن برابر با 030/2 گرم بر سانتی متر مکعب بوده و در دمای 158 درجه می جوشد؛ حلالیت اسید فسفریک در دماهای مختلف، متفاوت است. فرمول شیمیایی اسید فسفریک H3PO4 است و به آن اسید اورتوفسفریک (orthophosphoric ) نیز می‌گویند. این اسید می‌تواند به شکل کریستالِ جامدِ شفاف یا مایع باشد که هر دو شکل آن برای فلزات و همچنین، بافت انسان خورنده است.

 اﺳﯿﺪ ﻓﺴﻔﺮﯾﮏ 85 درصد شکل غلیظ این اسید است. قیمت اﺳﯿﺪ ﻓﺴﻔﺮﯾﮏ 85 درصد از انواع رقیق‌تر این ماده بیشتر است.

 سایر ویژگی‌های این اسید که باید قبل از خرید اسید فسفریک بدانید به‌شرح زیر است:

کاربردهای اسید فسفریک

اسید فسفریک در صنعت، از واکنش شیمیایی ترکیب معدنی هیدروزایپاتیت (Hydroxyapatite) با اسید سولفوریک به دست می آید؛ هیدروزایپاتیت یکی از کانی های کلسیم دار سنگ معدنی آپاتیت است. مهم ترین موارد کاربردی اسید اسید معدنی برای تولید مشتقات فسفات در صنایع است؛ تصفیه آب و فاضلاب، صنایع غذایی، تولید آلومینیوم فسفات، صنایع مواد شوینده و بهداشتی و تولید نمک های فسفات، مهم ترین موارد استفاده اسید فسفریک هستند. 

برخی دیگر از کاربردهای اسید فسفریک به شرح زیر است: 

زدودن زنگ

 اسید فسفریک یکی از رایج‌ترین اسیدهایی است که برای از بین‌بردن زنگ از فولاد، آهن و سایر فلزات استفاده می‌شود. وقتی اسید فسفریک در تماس با فلزِ پوشیده از زنگ قهوه‌ای مایل به قرمز قرار می‌گیرد، زنگ را کاملا حل می‌کند. پوشش زنگ روی فلز، اکسید آهن است که در تماس با این اسید، به فسفات آهن (یک ترکیب سیاه‌رنگ) تبدیل می‌شود. این ترکیب سیاه به آسانی از روی فلز پاک شده و دوباره ظاهر فلز، براق و نو می‌گردد. قیمت اسید فسفریک در مقابل سایر زنگ‌زداها بسیار کمتر است.

 ماده شیمیایی چند‌منظوره 

خرید اسید فسفریک 85 درصد به‎عنوان یک ماده شیمیایی چند‌منظوره در صنایع مختلف رایج است. کشاورزی و صنایع از آن استفاده می‌کنند و حتی بسیاری از محصولات روزانه حاوی این اسید است. به‌عنوان مثال، طیف گسترده‌ای از محصولات مراقبت شخصی، مانند شامپو و صابون حمام، لوازم پاکسازی، مراقبت از مو، عطر، آرایش، مراقبت از پوست و محصولات ناخن حاوی اسید فسفریک هستند. عملکرد اصلی این اسید در این مواد کنترل سطح pH است. 

اﺳﯿﺪ ﻓﺴﻔﺮﯾﮏ 85 درصد در صناع غذایی

این اسید پرکاربرد به‌طور وسیعی در صنایع غذایی مانند نوشابه‌ها و ترشی استفاده می‌شود. دلیل آن هم این است که ارزان است، طعم محصول را اضافه می‌کند و به‌عنوان یک نگهدارنده عمل می‌نماید. هنگامی‌که صحبت از غذاهای فرآوری‌شده حاوی اسید فسفریک می‌شود، نوشابه‌های سیاه‌رنگ مانند کولا معمولاً در لیست هستند. یک بطری نوشابه می‌تواند تا 500 میلی‌گرم از این اسید را داشته باشد. خرید اسید فسفریک 85 درصد برای صنایع غذایی بسیار شایع است. این ترکیب را می‌توان در نوشیدنی‌های کولا، چای‌های سرد بطری و کنسرو شده، نوشیدنی‌های قهوه بطری و کنسرو شده، غلات صبحانه، خامه‌های غیر لبنی و همچنین مرغ و محصولات گوشتی غنی‌شده یافت. 

 مصارف دارویی 

در صنعت داروسازی از اسید فسفریک به‌عنوان یک ماده واسطه استفاده می‌شود. این ماده را بیشتر در محصولات دندان‌پزشکی، مانند محلول‌های اچینگ (etching solutions) که دندان‌ها را تمیز می‌کند، پیدا خواهید کرد. جدای از این، بسیاری از داروهای ضدتهوع، محصولات دهان‌شویه و سفید‌کننده‌های دندان نیز معمولاً شامل اسیدهای فسفر هستند. 

مصارف کشاورزی

در گزارش‌های متعددی آمده است که تقریباً هشت درصد از کودهایی که معمولاً در صنعت کشاورزی استفاده می‌شود حاوی اسید فسفریک هستند. آن‌ها به‌عنوان یک منبع فسفر عمل کرده و سبب رشد گیاه می‌شوند.

قیمت اسید فسفریک

قیمت اسید فسفریک به‌عوامل مختلفی وابسته است. برخی از عوامل موثر بر قیمت اسید فسفریک شامل موارد زیر هستند:

●       عرضه و تقاضا، مانند سایر محصولات، قیمت اسید فسفریک با عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. هرچه عرضه بیشتر باشد، قیمت کم‌تر و هرچه خرید اسید فسفریک بیشتر باشد، قیمت بیشتر است.

خرید اسید فسفریک معمولا به‌شکل عمده انجام می‌شود زیرا بیشتر مشاغلی که اﺳﯿﺪ ﻓﺴﻔﺮﯾﮏ 85 درصد را نیاز دارند، از این اسید به‌شکل انبوه در فرآیند‌ها و محصولات خود استفاده می‌کنند.

احتیاط‌های لازم در هنگام استفاده از اﺳﯿﺪ ﻓﺴﻔﺮﯾﮏ 85 درصد

پس از خرید اسید فسفریک و هنگام استفاده از این محصول باید اقدامات احتیاطی زیر را در پیش بگیرید.

●     از آن‌جا که این اسید می‌تواند سبب تحریک سیستم تنفسی شود، لازم است در کنار هود از آن استفاده کنید و از استنشاق بخارات ناشی از آن خودداری نمایید. این بخارات باید توسط هود کشیده شده و مستقیما به بیرون هدایت شوند.

●       اسید فسفریک یک اسید پرکاربرد در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی است. این اسید در محصولات مختلف مانند نوشابه، لوازم آرایشی بهداشتی، دارو و کود استفاده می‌شود. با این حال افزایش فسفر در طبیعت با مشکلات زیست‌محیطی زیادی همراه است. به‌همین دلیل در چند سال اخیر، بسیاری از صنایع این اسید را با مواد جایگزین تعویض کرده و «محصولات بدون فسفر» را تولید کرده‌اند. با این حال به دلیل کاربردهای گوناگون اسید فسفریک نمی‌توان آن را به‌طور کامل جایگزین و یا حذف کرد.