اگر کربنات سدیم سنگین به محیط زیست وارد شود چه رخ می دهد؟

اهمیت حضور کربنات سدیم سنگین در محیط زیست

مضر بودن کربنات سدیم سنگین برای محیط زیست دقیقاً به تغییرات عامل PH یون های کربنات مربوط می شود. این مسأله به ویژه برای جاندارانی که ارگانیسم های آن ها در محیط بافر یا خنثی فعالیت می کند (محیط های آبی و خشکی)، برای اکوسیستم محل زندگی آن ها به شدت اهمیت می یابد. همچنین سمیت این نمک معدنی برای موجودات آبزی به دلیل تغییر در بافری بودن محیط، اهمیت زیادی دارد.

به طور کلی فرآیندهای تولید کربنات سدیم سنگین و مصرف آن در صنایع شیشه و محصولات شوینده، شامل حذف سدیم کربنات می شود که این عامل باعث افزایش میزان PH محیط های آبی می گردد.

کربنات سدیم سنگین و سبک علاوه بر مصرف در شیشه سازی و تولید شوینده ها، در بسیاری از فرآیندهای دیگر نظیر سنتز ترکیبات شیمیایی، تصفیه آب و پساب، استخراج فلزات از سنگ معدن و صنایع کاغذسازی نیز کاربرد دارند؛ کاربردهای ککربنات سدیم سنگین، تنها به مصارف صنعتی ختم نمی شوند؛ این نمک معدنی از راه های مختلفی مانند شستشوی لباس ها، مایع صابون، ظرفشویی، شستشوی کف خانه و افزودنی های غذایی، به محیط زیست راه پیدا می کنند. طبیعتاً بررسی اثراتی که ممکن است ورود این ماده به اکوسیستم ها برای جانداران ایجاد کند، ضروری و حیاتی است.

خطرات زیست محیطی کربنات سدیم سنگین برای جانداران

مهم ترین اکوسیستم زیست محیطی، آب ها هستند. جانداران زیادی در منابع آبی کره زمین زندگی می کنند. هر عامل شیمیایی یا فیزیکی که باعث شود تعادل این اکوسیستم بر هم بخورد، شرایط زندگی جانداران را تغییر داده و باعث نابودی آن ها می گردد. حضور کربنات سدیم سنگین در محیط زیست نیز از این امر مستثنی نیست.

تعادل میان گونه های کربن دی اکسید، بی کربنات سدیم و کربنات سدیم سنگین و سبک، دقیقاً همان عاملی است که می تواند PH محیط آب را تغییر دهد، بنابراین بررسی آن اهمیت زیادی دارد. حضور یون های کربنات در آب، PH را تا حد زیادی افزایش می دهد. این تغییرات می تواند زندگی انواع ماهی هایی که در این آب ها زندگی می کنند به خطر بیاندازد.

یک تحقیق علمی که در این زمینه انجام شد نشان داد حضور کربنات سدیم سنگین در آب با غلظت حدود 68 تا 80 میلی گرم در لیتر منجر به از بین رفتن ماهی های قزل آلا می شود؛ گونه های دیگری از ماهی ها مانند ماهی کپور، در مدت زمان 5 روز در غلظت 200 تا 1200 میلی گرم در لیتر از آلاینده کربنات سدیم، کشته خواهند شد.

گونه های دیگری از جانداران آبزی که به شدت در خطر اثرات مضر کربنات سدیم سنگین قرار دارند، بی مهرگان هستند؛ غلظت های 200 تا 227 میلی گرم در لیتر در مدت زمان 48 ساعت می تواند برای این جانداران، مرگبار باشد. نمک معدنی کربنات سدیم سنگین بر رشد گیاهان که در اکوسیستم های آبی زندگی می کنند نیز اثرات سوء دارد؛ میزان تأثیر پذیری گیاهان در برابر آلایندگی این نمک معدنی، به نوع گیاه و گونه آن بستگی دارد.

حضور کربنات سدیم سنگین می تواند بر روی اکوسیستم خاک و جانداران و گیاهان آن نیز تأثیر بگذارد. این نمک باعث بر هم زدن تعادل بافری خاک می شود زیرا کربنات ها یکی از اجزای طبیعی خاک های معدنی هستند.