بوراکس

در این مقاله از سایت پترو کیمیای آکام درباره بوراکس توضیح دادیم همراه ما باشید.

بوراکس چیست؟

بوراکس، نمکی از اسید بوریک است که با نام متداول سدیم بورات، سدیم تترا بورات یا دی سدیم تترا بورات شناخته می شود . این ماده در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی برای مصارف مختلف به کار می رود. تعداد 10 مولکول آب در ساختار مولکولی بوراکس وجود دارند. پودر سفید رنگ سدیم تترا بورات به راحتی در آب حل می شود.

در این قسمت قصد داریم اطلاعات کاملی در مورد بوراکس یا همان بوره در اختیار شما قرار دهیم. این ماده ی شیمیایی با ارزش با ویژگی های منحصر به فرد خود توانسته است امروزه جایگاه ویژه در صنعت پیدا کند.

بوراکس یک ماده ی طبیعی معدنی است که البته امروزه در آزمایشگاه ها نیز به طور قابل ملاحظه تولید می شود و به عنوان بورات سدیم نیز شناخته می شود . این ماده در بدن تجمع نمی گردد و بیماری های خاصی به دنبال ندارد و از طریق پوست نیز جذب نمی گردد و چون به لحاظ زیست محیطی نیز مضر نیست توانسته روز به روز اهمیت وتوجه فراوانی را کسب کند.

تقریبا می شود گفت هیچ گونه عوارضی در استفاده از آن به طور شدید وجود ندارد. وزن مخصوص بوراکس ۵/۱ تا ۶۹/۱ گرم بر سانتیمتر مکعب است و دارای ظاهری چرب و شیرین است و براحتی قابل سوختن است.

این ماده دارای حجم زیادی آب به صورت کریستال است این آب تمایل به بخار شدن دارد این یک عامل گرما گیر می باشد و از طریق کندسوزکنندگی دارد. همچنین گزارش شده که بوراکس عمدتا باعث کاهش گسترش اشتعال می شود.

بوراکس و یا بوره یک نمک اسید بوریک می باشد که دارای نام های دیگر از قبیل سدیم بورات و یا سدیم تترا بورات می باشد که جرم مولکولی برابر 4/381 دارد. به میزان 7/31 گرم در لیتر در آب قابلیت حل شوندگی دارد.

این محصول دارای دو نوع می باشد: 1. بوراکس صنعتی 2. بوراکس آزمایشگاهی.

مصارف بوراکس در چه زمینه هایی می باشد:

• مرهمی برای برفک در سم اسب ها
• ماده تیمار پوست مار
• ترکیب ضد قارچ برای عایق کردن فایبرگلاس و سلولز
• استفاده شده توسط آهنگران مدرن در روش آهنگری کوره و چکش
• ماده تیمار برای تخم ماهی قزل آلا برای استفاده در ورزش ماهی گیری قزل آلا
• جز ترکیبی شیشه و سفال و سرامیک
• ترکیبی مهم در لعاب

کاربرد بوراکس

بوراکس کاربرد های بسیار هم در صنعت و هم در زندگی روزمره ی ما دارد . در این قسمت به طور کلی اطلاعات مفیدی و کاملی در ارتباط با کاربرد های این محصول برای شما ارائه دهیم .

- بوراکس در محصولات خانگی کاربرد دارد:

بوراکس به طور وسیع امروزه در تمیز کننده های خانگی به عنوان تقویت دهنده برای ترکیبات لباس شویی به کار می رود . امروزه بیشتر مایعات دستشویی نیز از بوراکس به عنوان یک عامل مهم استفاده می کنند که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن در حل کردن چربی ها می باشد . اگر به برخی سفید کننده های دندان نیز توجه کنید می توانید رد پایی از بوراکس ها را در آن ها پیدا کنید.

بوراکس دارای کاربرد های بسیار متعددی از قبیل استفاده در شوینده ها جهت افزایش تقویت کنندگی، مواد آرایشی و بهداشتی مانند خمیر دندان ها می باشد. همچنین برای ساختن محلول های بافری به منظور تاخیر انداز آتش و ضد قارچ و در حشره کش ها، نرم کردن آبهای سخت و ساخت بسیاری از محصولات خانگی از قبیل صابون ها و دترجنت ها قابل استفاده می باشند. به عنوان مثال بیش از چند دهه است که بوراکس را به عنوان ترکیب تقویت کننده در صنایع شوینده استفاده می کنند.

استخراج معادن در اندازه کوچک :

جیوه یک مادهی سمی در سال های اخیر با توجه به زیان های زیست محیطی که داشته عملا به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد. و در این راستا حضور بوراکس به عنوان یک ماده ی ارزشمند برای استخراج کردن طلا در معدن ها توانسته است نقش مهمی را کسب کند . البته در مقیاس های کوچکتری انجام می گیرد ولی با افزایش امکانات و شرایط لازم در سال های آینده می توان نقش آن بیشتر به چشم خورد .

بوراکس به عنوان افزودنی خوراکی:

بوراکس در برخی از کشور های جهان به عنوان یکی از افزودنی های مهم در مواد غذایی در نظر گرفته می شود ولی در برخی از کشور های پیشرفته مثل امریکا استفاده از ان به طور کلی ممنوع است و آن ها برای نگه داری مواد به جای استفاده از بوراکس از نمک استفاده می کنند و این امری طبیعی است که شما در خاویار تولید شده در آمریکا به طور قابل ملاحظه ای نمک پیدا کنید. در صنایع غذایی بوراکس این ماده ی شیمیایی پرکاربرد به عنوان یک بافت پلاستیک مانند برای غذا می باشد که از آن حفاظت می کند البته وجود برخی آثار های زیان بار مشکوکی آن، که امروزه به شدت مورد بحث قرار گرفته است احتمال این است که در آینده استفاده ی آن در صنایع غذایی به کلی حذف شود .

پیشنهاد مطالعه : بوراکس دکا 

خطرات ناشی از استفاده با بوراکس

بوراکس برخلاف تصور بسیاری مردم به دلیل طبیعی بودن آن بی خطر می باشد اما کتابخانه ملی پزشکی با اینکه آن را به عنوان یک ترکیب غیر سرطان زا طبقه بندی کرده است، دارای خطراتی از قبیل تحریکات چشمی، پوستی و تنفسی، مشکلات گوارشی، مشکلات کلیوی و شک و در مواقع نادر مرگ را به همراه دارد. همچنین سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) بوراکس را به دلیل عوارض گوارشی آن به عنوان مواد افزودنی منع کرده است.

بوراکس به عنوان ماده پرکاربرد در بعضی کشور ها به عنوان یک افزودنی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد اما استفاده از آن در ایالت متحده ی امریکا ممنوع می باشد. به عنوان مثال در بسیاری از کشور ها برای نگهداری خاویار از این ماده استفاده می شود در حالیکه در کشور آمریکا برای نگهداری خاویار از مقدار بیشتری نمک استفاده می نمایند تا بدون افرودن بوراکس مانع از فاسد شدن آن شوند.

در کشور هایی نظیر اندونزی نیز استفاده از این ماده یک افزودنی رایج اما ممنوع به شمار می رود. با این وجود همواره سازمان های بهداشتی به مبتلا شدن افراد به سرطان کبد در اثر مصرف بیش از حد این ماده در بازه ی 5 تا 10 ساله هشدار داده اند.

در زیر مراحل نرم کردن آب های سخت توسط بوراکس آمده است:

تعادل شیمیایی بوراکس برای نرم کردن آب:

Ca2+(aq)+Na2B4O7 (aq) CaB4O7(s)+2Na+(aq)

Mg2+(aq)+Na2B407(aq) MgB4O7(s)+2Na+(aq)

• یون های سدیم ایجاد شده منجر به سختی آب نمی شوند. این روش برای از بین بردن سختی موقت و دائمی آب به کار می روند.

از دیگر ترکیبات بور تترابورات سدیم معروف به بوراکس می باشد که به عنوان کندسوز کننده در صنعت چوب کاربرد دارد. علاوه بر این خاصیت قارچ کشی و حشره کشی نیز دارد.

بوراکس همچنین برای جلوگیری از رشد باکتری ها در محصولات آرایشی مانند شامپو و صابون های بدن مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از کارخانجات این ماده را به عنوان امولسیفایر به منظور جلوگیری از جداشدن اجزای محصولات مورد استفاده قرار می گیرند. محلول این ماده می تواند مانع از رشد علف های هرز شود در نتیجه بوراکس در موارد کشاورزی نیز دارای کاربرد های فراوانی می باشد.

بوراکس همچنین به عنوان عامل بافری و نگه دارنده برای محصولات مرطوب، کرم ها، ژل ها و لوسیون ها، اسکراب ها و نمک های حمام و برای ساخت اسلایم (خمیر بازی) برای بازی کودکان کاربرد دارند.

از دیگر موارد استفاده آن می توان به استفاده آن در معادن اشاره نمود که به دلیل پایین آوردن نقطه ی ذوب فلزات در مجاورت بوراکس موجب صرفه جویی در سوخت شده و همین خاصیت باعث شده است که بسیاری از زرگران در حرفه ی خود از این ماده برای جوش استفاده کنند زیرا پایین آوردن نقطه ی ذوب فلزات مانع از دفرمه شدن آنها می گردد.

منابع بوراکس

بوراکس ها از طریق استخراج از منابع طبیعی به دست می آیند و معمولا آنها را از آبهای شور دریاچه ها و کوه ها و برخی خاک های معدنی بدست می آورند. بوراکس در مناطق خشک با از دست دادن آب تبلور بی رنگ شده و به کانی پودری سفید کدری به نام Tincaleonite تغییر می یابد.