کاربرد سولفات آلومینیوم در صنعت رنگرزی و چاپ

کاربرد سولفات آلومینیوم در صنعت رنگرزی و چاپ

سولفات آلومینیوم ، آلوم یا در اصطلاح، زاج سفید، نوعی نمک معدنی است که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. کریستال های این نمک در حجم 100 سی سی آب 20 درجه سانتی گراد، به میزان 4/36 گرم حل می شود. میزان انحلال پذیر این نمک تا حد زیادی، بالا است و همین عامل موجب شده است از آن در صنایع مختلف استفاده شود. این نمک در دمای 770 درجه سانتی گراد می جوشد. مهم ترین خاصیت شیمیایی سولفات آلومینیوم را می توان در اسیدی کردن محلول آبی و مهم ترین خاصیت فیزیکی آن را تحت عنوان انعقاد و لخته ساز ذرات کلوئیدی شناخت.

اگرچه میزان درصد آلومین نمک سولفات آلومینیوم در مقایسه با سایر ترکیبات مشابه، کمتر است اما کاربردهای گسترده تری دارد. شاید برای شما جالب باشد که بدانید این ماده در صنعت رنگرزی و چاپ بر روی پارچه های مختلف، نقش دندانه طبیعی را ایفا می کند. دندانه کردن، یکی از مهم ترین تکنیک های رنگرزی پارچه و سایر الیاف است که منجر به تولید محصولات مرغوب و باکیفیت می شود. پیش از آنکه کاربرد سولفات آلومینیوم را در رنگرزی و چاپ توضیح دهیم، لازم می دانیم در مورد دندانه های طبیعی و فرآیند دندانه کردن در رنگرزی صحبت کنیم.

کاربرد سولفات آلومینیوم در عملیات دندانه کردن صنعت رنگرزی الیاف

یکی از اصلی ترین مشکلاتی که در صنعت رنگرزی در مورد رنگ آمیزی الیاف وجود دارد این است که رنگ ها به راحتی بر روی بافت الیاف یا پارچه قرار نمی گیرند. برای رفع این مشکل باید سطح الیاف با استفاده از مواد و روش هایی، خراش داده شود تا به صورت ناهموار درآمده و رنگ ها بتوانند بر روی بافت آن ها تثبیت شوند. به این فرآیند در اصطلاح، دندانه کردن می گویند.

از زمان های قدیم تا اکنون، مواد شیمیایی متنوعی برای دندانه کردن الیاف به کار می رفت که مهم ترین آن ها، زاج ها بودند. سولفات آلومینیوم نیز یکی از این ترکیبات به شمار می رفته است. البته در هنگام کار کردن با این ماده در رنگرزی باید از میزان سختی آب مطمئن شوید زیرا قدرت عملکردی زاج سفید در آب های سخت، کاهش پیدا می کند.

کاربرد سولفات آلومینیوم در صنعت رنگرزی الیاف

همانطور که در بخش قبلی ذکر شد، رنگ ها به راحتی بر روی الیاف نمی چسبند. زاج سفید یا سولفات آلومینیوم ، شرایط را برای چسبیدن رنگ به الیاف، پارچه و پشم آسان می کند. استفاده از این نمک معدنی با خلوص بالاتر، منجر به نتایج رنگرزی بهتری می گردد. ترکیب زاج سفید در نقش عامل تثبیت کننده رنگ بر روی بافت پارچه، ارتباط این دو جزء را محکم تر ساخته و به نوعی مانند دندانه های یک کمپلکس عمل می کند.

خاصیت انعقاد کنندگی و لخته سازی سولفات آلومینیوم نیز در رنگرزی و چاپ روی پارچه به کار می آید؛ اگر این نمک در آب حل شود، ناخالصی های آب را به صورت لخته در آورده و همچنین عوامل رنگ را روی پارچه تثبیت می کنند. این عملیات باعث می شود رنگرزی، موفقیت آمیز بوده و در گذر زمان، رنگ ها از روی الیاف یا پارچه پاک نشوند.

به طور کلی بهترین روش استفاده از سولفات آلومینیوم برای رنگرزی این است که این عملیات در دو یا چند مرحله انجام شود. بهتر است هنگامی که الیاف و پارچه در تماس با محلول زاج سفید با غلظت معین قرار داده می شود، فرصت کافی تنظیم گردد تا مواد بر روی بافت پارچه ثابت شوند. باید توجه داشته باشید که میزان سولفاتی که استفاده می کنید و همچنین مدت زمان غوطه وری الیاف در محلول، به نوع پارچه و تار و پود آن بستگی دارد. معمولاً پارچه های کتانی، قابلیت رنگرزی کمتری دارند.

به منظور عملکرد بهتر دندانه های شیمیایی در رنگرزی الیاف، بهتر است برخی از مواد شیمیایی تقویت کننده که میزان اسیدیته محیط را افزایش دهند به کار روند؛ اسید سیتریک، اسید اگزالیک و اسید استیک، نمونه هایی از این اسیدها هستند.

بهترین میزان استفاده از نمک سولفات آلومینیوم، به ازای 12 درصد وزنی پارچه ها، معادل 100 گرم پارچه، از حدود 1 قاشق معمولی از زاج سفید استفاده شود. افزودن مواد اسیدی به میزان حدود 6% از وزن پارچه، بهترین پیشنهاد است. اسیدی بودن محیط باعث افزایش درخشندگی رنگ ها و نرمی بافت پارچه خواهد شد.