ارزیابی اثرات اکسید آهن قرمز و هیدروکسید آهن به عنوان افزودنی های مواد غذایی

روش مطالعه بر روی ذرات اکسید آهن قرمز

پیرو درخواستی که از سوی کمیته اروپایی برای ارزیابی اثرات ذرات اکسید آهن قرمز و هیدروکسید آهن برای محققان ارسال شد، گروه تحقیقاتی با عنوان افزودنی های خوراکی و منابع تغذیه ای راه اندازی شد. هدف این گروه تحقیقات، مطالعه کامل در مورد حضور و تعیین مقدار دقیق ترکیبات اکسید آهن در مکمل های غذایی بود. اهمیت این موضوع به قدری بود که دانشمندان تصمیم گرفتند مجدداً ساختار این ذرات را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند.

ذرات اکسید آهن قرمز، سیاه، زرد و ترکیب هیدروکسید آهن، رنگدانه هایی بودند که از سوی اتحادیه اروپا استفاده از آن ها به عنوان مواد افزودنی به انواع مواد غذایی، مجاز شمرده شد. این مواد در همان سال ها مورد تأیید قرار گرفته بودند، بنابراین جای هیچ تردید در مورد آن ها وجود نداشت.

مکمل های غذایی مبتنی بر ترکیبات اکسید آهن به سه دسته اصلی تقسیم بندی می شوند؛ اکسید آهن زرد، اکسید آهن قرمز و اکسید آهن سیاه. اکسید آهن قهوه ای، نوع دیگری از ترکیبات این گروه است که دارای رنگ درخشان تری بوده و از ترکیب شدن مخلوطی از سایر اکسیدهای آهن و هیدروکسید با درصد معین به دست می آید. این مواد معمولاً خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند و هر کدام از آن ها می توانند به صورت مجزا مورد استفاده قرار گیرند؛ به این ترتیب از سوی گروه تحقیقاتی، این مواد در گروه های a، b، c و ... نامگذاری شدند.

بررسی ابعاد و ساختار ذرات اکسید آهن قرمز

طبق مطالعاتی که در مورد ابعاد ذرات اکسید آهن انجام شد، اندازه این ذرات برای ترکیبات اکسید آهن زرد، اکسید آهن قرمز و اکسید آهن سیاه به ترتیب برابر با 677، 318 و 957 نانومتر اندازه گیری شد. گروه تحقیقاتی که در مورد این ترکیبات به عنوان افزودنی های غذایی مطالعه می کردند عقیده داشتند که ابعاد این ذرات نمی تواند به طور دقیق معین کند که چند درصد این ترکیبات دارای ابعادی کمتر از 100 نانومتر هستند!

برای رفع این مشکل، آن ها پیشنهاد کردند از روش میکروسکوپ انتقال الکترون یا TEM استفاده شود. در این بررسی ها مشخص شد اندازه ذرات اکسید آهن قرمز و سایر ترکیبات این خانواده هنگامی که از ترکیب هیدروکسید به اکسید تبدیل می شود، تغییر پیدا می کند. در این زمان بود که نیاز به استفاده از سایر روش ها اهمیت پیدا کرد.

نتایج تحقیقات

نتیجه نهایی که از سوی این گروه تحقیقاتی به سازمان اروپایی ارائه شدند حاکی از آن بودند که در طی فرآیند تولید ذرات اکسید آهن قرمز و هیدروکسیدها، ذراتی با ابعاد و اندازه های مختلفی تشکیل می شوند که به طور میانگین، ابعاد ذرات خیلی بیشتر از 100 نانومتر می باشند و تنها کسر کوچکی از این ذرات دارای اندازه ای کوچک تر از 100 نانومتر است.

بنابراین تمام محققان به این توافق رسیدند که برای ارزیابی دقیق اثرات سمی حضور ذراتی مانند اکسید آهن قرمز در مکمل های غذایی باید آزمایش های دقیق تری در حوزه سم شناسی بر روی این مواد انجام شوند. این آزمایشگاه دقیقاً حضور ذرات ریزتر از 100 نانومتر را در مواد غذایی مشخص می کردند.

نتایج نهایی تمام آزمایش ها در مورد اکسید آهن قرمز در مواد غذایی نشان دادند، سمیت ناشی از این ترکیب و ترکیب اکسید آهن سیاه رنگ، بسیار محدود بودند. این گروه توانستند معین کنند تنها در برخی از مواد غذایی ممکن است سمیت جزئی از اکسید آهن قرمز و هیدروکسید به وجود آید که البته سطح آهن در هر یک از آن ها متفاوت است.