جوهر نمک

در این مقاله از سایت پترو کیمیای آکام درباره جوهر نمک توضیح دادیم همراه ما باشید.

جوهر نمک چیست؟

جوهر نمک یا در اصطلاح علم شیمی، هیدروکلریک اسید، یک اسید معدنی بسیار قوی است که به حالت مایع وجود دارد و در آب حل می شود. انحلال این اسید در آب، یون های کلر و پروتون های هیدروژن را تولید می کند که قدرت اثر گذاری این محلول را در جرم زدایی و پاک کنندگی افزایش می دهد. PH محلول حاوی جوهر نمک در آب، اسیدی بوده و خورنده است.

جوهر نمک در واقع اسم دیگری از اسید کلریدریک می باشد که دارای کاربرد های گسترده ای در زمینه صنعتی، خانگی و آزمایشگاه می باشد. جوهر نمک مایعی بی رنگ یا متمایل به زرد، شفاف و با بویی بسیار زننده می باشد که از طریق حل شدن گاز هیدروژن کلرید در آب به دست می آید. جوهر نمک در واقع اساسا شباهت بسیار زیادی با اسید کلریدریک داشته و تنها بسته به نوع مصرف آن درصد غلظت های متفاوت و ترکیبات شناخته شده ای را دارا می باشد.

کاربرد های جوهر نمک در صنعت و زندگی روزمره:

جوهر نمک ، با نام علمی هیدروکلریک اسید(HCL)، اسیدی بسیار قوی با PH بین 0-2 است. جوهر نمک یا هیدروکلریک اسید، خاصیت خوردنده دارد و لذا در هنگام کار با این اسید خصوصا در آزمایشگاه، بایستی از ماسک استفاده کرد. این ماده کاربرد های زیادی در صنعت و مسائل روزمره زندگی افراد دارد که از جمله آن ها می توان جرم گیری و خالص سازی اشاره نمود.

تاریخچه پیدایش جوهر نمک

برای اولین بار یک ترکیب شامل جوهر نمک یا همان اسید کلریدریک ساخته شد که به تیزآب سلطانی معروف می باشد. این ماده از ترکیب نشادر با نیتریک اسید به دست آمده بود که در نتیجه این ترکیب واکنشی رخ داده که به تولید جوهر نمک می انجامد. بعضی از منابع این ماده را به شیمی دان اروپایی پسدوگبر نسبت داده اند درحالی که بعضی کتاب ها این ابداع را به کشور های آسیای شرقی نسبت داده اند.

جوهر نمک اما به صورت آزمایشگاهی و با درصد خلوص بالا در قرن 16 میلادی و توسط شیمیدان اروپایی لیباویوس به نتیجه رسید. در این روش ابداعی با استفاده از حرارت دادن نمک های حاوی کلر در ظرف سفالی به ترکیب نهایی جوهر نمک می توان رسید.

در قرن های بعد و با پیشرفت علم شیمی دانشمندان به ترکیب جوهر نمک پی بردند و با امتحان نمودن آزمایش های مختلف شیمیایی سعی در تولید جوهر نمک به صورت خالص نمودند. در یکی از این آزمایش های انجام شده در قرن هفدهم میلادی توسط دانشمندان آلمانی با ترکیب سولفوریک اسید با نمک طعام توانستند که به این ماده دست یابند.

در زمان پیشرفت های گسترده در حوزه صنعت و پیدایش نشانه های انقلاب صنعتی در اروپا روش های جدید تری و با هزینه های بسیار پایین برای تولید جوهر نمک یافته شد که در نهایت موجب تولید این ماده در سطحی گسترده تر شد.

مصارف و کاربرد های صنعتی جوهر نمک :

جوهر نمک دارای کاربرد ها و مصارف صنعتی زیادی است. این ماده شیمیایی، که با نام های دیگری همچون اسید سالیسی و اسید موریاتیک هم شناخته می شود، به دلیل کاربرد های زیادی که در تولید مصارف و تولیدات صنعتی دارد بسیار مشهور شده است. از جمله این کاربرد های صنعتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

جوهر نمک یا اسید موریاتیک، توانایی گرفتن این ناخالصی ها را داشته و نمک خالص تولید می نماید.جوهر نمک دارای کاربرد های مختلفی می باشد که می توان به استفاده از ان در زمینه: نفت، خالص سازی نمک طعام،تولید ترکیبات معدنی، تولیدات ارگانیک و غیره می باشد.

شرح یکی از کاربرد های این محصول در ادامه آورده شده است: کاربرد HCL در خنثی سازی و کنترل PH : در آزمایشگاه ها، برای کنترل اسیدی بودن یک ماده از جوهر نمک یا HCL استفاده می کنند. کاربرد جوهر نمک در تولید نفت یکی دیگر از مصارف پرکاربرد جوهر نمک، که بسیار مورد توجه و مقبولیت قرار گرفته است، استفاده از آن در تولید نفت است.

در مناطقی از زمین که منبع نفت می باشند و امکان استخراج نفت از آن مکان ها محتمل می باشد، می توان به داخل سنگ های آن منطقه، جوهر نمک یا اسیدهیدروکلریک اضافه کرد. با این عمل، شکافی بزرگ در داخل سنگ ها ایجاد شده که عمل تولید نفت را تحریک می کند.

کاربرد های جوهر نمک

یکی از مهم ترین های کاربرد های جوهر نمک می توان به استفاده در تولید مواد شیمیایی مختلف مانند جوهر نمک خانگی و شوینده ها و جرم زدا ها اشاره کرد. این ماده همچنین در فرایند تولید بعضی از مواد غذایی، اسید شویی و زنگ زدایی از سطح فلزات، خنثی کردن ترکیبات قلیایی، تولید ترکیبات آلی و غیرآلی متنوع، خالص سازی نمک طعام و ..... استفاده مهمی داشته می باشد.

از جوهر نمک در تنظیم مقدار PH در تولید مواد غذایی، دارویی و نوشیدنی نیز استفاده می شود، با این فرایند احتمال ایجاد خطر به واسطه مصرف این مواد توسط انسان کاهش می یابد و ترکیبات قلیایی موجود در آن ها خنثی خواهد شد. همچنین در اسیدی نمودن چاه های نفت کاربرد مهمی داشته که از این نظر در صنعت پتروشیمی و نفت نقش موثری را داشته می باشد.

ویژگی های ساختاری جوهر نمک

جوهر نمک فرمول شیمایی به صورت HCl داشته و به صورت صنعتی با درصد های 30 الی 37 درجه غلظت به تولید می رسد. جرم هر مول از جوهر نمک 36.46 گرم بوده و به آسانی در آب مایع قابل حل می باشد.

بنابراین به راحتی می توان آن را برای استفاده های مختلف با کمک آب رقیق سازی نمود و اثرات خورندگی آن را کاهش داد. جوهر نمک یکی از قوی ترین اسید های معدنی موجود در علم شیمی محسوب می شود و PH ای در حدود 1.1 را داشته می باشد همچنین این ماده آتش نمی گیرد و باعث انفجار خود به خودی نیز نمی شود. این ماده امروزه به دو صورت گرید صنعتی و گرید آزمایشگاهی به تولید و عرضه می رسد.

خطرات استفاده از جوهر نمک برای سلامتی افراد:

هنگامی که جوهر نمک در ضدعفونی سرویس های بهداشتی منازل مورد استفاده قرار می گیرد، یکی از موارد ایمنی که باید خیلی به آن توجه داشت، عدم ترکیب آن با وایتکس می باشد. در صورتی که این ماده با وایتکس ترکیب شود باعث تولید گازی بسیار خطرناک می شود که ممکن است در صورت تماس با راه های تنفسی باعث صدمات جبران ناپذیری به راه های هوایی شده و انسداد راه های تنفسی را در پی داشته باشد. به این خاطر است که در عید، خانم ها معمولا دچار مشکلات تنفسی هنگام خانه تکانی می شوند. لذا بایستی در هنگام استفاده از این مواد حداکثر حساسیت را به خرج دهیم و موارد ایمنی را بطور کامل رعایت کنیم.

در صورت تماس جوهر نمک با اندام های مختلف بدن، چه کارهایی باید انجام داد؟

در صورت تماس با چشم: در صورت تماس این ماده با چشم ها بایستی چشم هارا با آب ولرم به مدت 20 تا 30 دقیقه شستشو داده و پلک ها را باز نگه دارید.

در صورت تماس با پوست: آن موضع را به مدا 20 تا 30 دقیقه با آب ولرم باید شستشو داد.

تنفس بخارات : فرد را به هوای آزاد برده و پس از آن به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنید تا علائم حیاتی او چک شود. لازم به ذکر است که علائم استنشاق بخارات، 48 ساعت بعد ظاهر می شود.

مصارف روزمره از جوهر نمک :

جوهر نمک، علاوه بر مصارف زیاد صنعتی، استفاده های فراوانی هم در زندگی روزمره دارد که باعث شده است مردم از جوهر نمک به عنوان یک ماده شیمیایی بسیار کاربردی یاد کنند. این ماده معمولا در هر سوپرمارکت و مرکز خریدی یافت می شود و به راحتی می توان آن را خریداری کرد.

از مصارف مهم جوهر نمک در منزل می توان در تمیزی و بهداشت منزل،تمیزی کاشی ها و یا کف استخر نام برد.

بسته بندی

جوهر نمک یا به عبارتی بهتر هیدروکلریک اسید امروزه در بسته بندی های مختلفی و با درصد غلظت های متفاوتی در بازار مصرف به دست مشتریان می رسد. شرکت های تولیدی جوهر نمک این مایع را در تانکر های 1000 لیتری، گالن های 220 لیتری و بشکه های 20 لیتری بسته بندی شده که جنس این مواد بسته بندی نیز از پلی اتیلن بوده و در مقابل خوردگی جوهر نمک مقاومت بالایی داشته می باشند.

البته جوهر نمک هایی که استفاده های خانگی داشته و برای جرم زدایی استفاده می شود با درصد های استاندارد رقیق شده و به صورت خالص نمی باشند، زیرا در این حالت خطرات کمتری برای سلامتی انسان داشته و آسیب های احتمالی برای پوست و چشم را کاهش می دهد.

نکات ایمنی در هنگام استفاده

در هنگام استفاده از جوهر نمک در منزل یا در کارگاه های صنعتی نیاز به دقت و توجه بسیار هنگام استفاده از این مایع خورنده می باشد. در صورتی که جوهر نمک به صورت مستقیم با چشم برخورد داشته باشد بسیار آسیب زا بوده و حتی می تواند منجر به کوری در فرد شود، در صورتی هم که بخار های حاصل از تبخیر جوهر نمک با چشم تماس داشته باشد می تواند التهابات خطرناک و سوزش و تورم به همراه داشته باشد.

تماس های پوستی با جوهر نمک نیز بسیار خطرناک بوده و می تواند سوختگی های شدیدی را به همراه داشته باشد، عوارض دیگر آن نیز شامل تورم و التهابات بافت پوششی پوست و تاول های دردناک باشد. در صورتی که این ماده وارد لوله های تنفسی یا گوارشی شود خطرات ایجاد شده به مراتب زیان بار تر از بقیه بافت ها بوده و می تواند واکنش های شدیدی را در بدن صورت بدهد و باعث سوختگی های بافتی داخلی و خونریزی در اندام های بدن شود.

در هنگام مواجهه با این شرایط و آسیب های بدنی ناشی از جوهر نمک باید اقدامات اولیه را برای فرد انجام داد و بافت ها را با آب شستشو داد یا در صورتی که آسیب از راه گوارشی بوده به فرد مقدار زیادی آب داده تا بنوشد و آسیب های آن را به میزانی بسیاری کاهش دهد. در نهایت نیز باید فرد آسیب دیده را به مراکز درمانی انتقال داده تا فرایند های درمانی تخصصی برای فرد انجام شود.